Focus stacking (photo stacking) - Brandpunt stapelen

Deze handleiding werd voor je geschreven door

Leen van de Bilt en Leo Ploeg.

​

​

Focus stacking is een manier om de scherptediepte in je foto's te vergroten.

Het komt er op neer, dat je een reeks foto's neemt die net op een iets verschillend

punt zijn scherp gesteld. In een computerprogramma kun je ze samenvoegen

(stacken = stapelen) tot één foto waarin alles scherp is

​

Scherptediepte (het deel van de foto dat scherp is) is afhankelijk van een aantal criteria: 
•    Diafragma, een klein diafragma (hoog F-getal) geeft meer scherptediepte. Een foto gemaakt

met een diafragma F-9.0 heeft dus meer scherptediepte dan een foto gemaakt met F-2.8 
•    Brandpunt, afhankelijk van de gebruikte lens, een langer brandpunt bijvoorbeeld 200mm heeft

een kleinere scherptediepte dan bijvoorbeeld een groothoeklens 17mm. 
•    Een onderwerp dichter bij de camera heeft een kleinere scherptediepte dan wanneer de afstand

tot de camera groter is. Dat wil zeggen op de focusafstand oneindig is de scherptediepte groter dan

op bijvoorbeeld 50cm. 
•    Sensor, een kleinere sensor in de camera heeft een grotere scherptediepte dan een grote sensor.

Full frame heeft dus een kleiner gebied scherp dan een camera met een crop factor.

 

Wil je een foto van voor tot achter scherp hebben dan zou je gelet op de bovengenoemde criteria dus een foto moeten maken met een zo klein mogelijk diafragma (groot F-getal), een groothoek lens(<= 24mm) en het onderwerp zo ver als mogelijk van de lens. 
Je snapt het al, dit is prima in geval dat je een landschap aan het fotograferen bent. Maar, als je een onderwerp beeldvullend in beeld wil brengen dan heb je hier niets aan. Want, in dat geval krijg je heel veel meer op je foto dan alleen het gewenste onderwerp en zou je dus veel moeten wegsnijden(= pixel verlies). 
Zoals gezegd, je wilt het onderwerp beeldvullend in beeld brengen, dat kan op twee manieren: 

1.    Macrolens toepassen 
2.    Telelens toepassen (Close-up) 
 
We bespreken hier de toepassing van een macrolens, want we willen niet met een klein diafragma fotograferen en het onderwerp moet beeldvullend zijn. Het voordeel van een macrolens is dat je dicht op je onderwerp kan kruipen en dat de vergroting 1:1 is. Er zijn lenzen op de markt die vergroten tot 5:1, het werken met dit soort lenzen is vooral voor mensen met veel geduld en enige stressbestendigheid….

 

Bij hoge vergrotingen, met name dus bij macrofotografie, is de scherptediepte beperkt en is het moeilijk of vrijwel onmogelijk om het gehele onderwerp scherp te krijgen. Vooral bij kleine lensopening (groot F-getal) zijn de meeste lenzen niet meer echt scherp. Wil je een foto waarbij het onderwerp in zijn geheel scherp is, dan is er eigenlijk maar één oplossing: brandpunten stapelen oftewel Focus stacking. 
 
Hiervoor zul je verschillende opnames moeten maken met steeds een ander scherpstelpunt van hetzelfde onderwerp. De gemaakte foto’s worden vervolgens in de gebruikte software in een stapel (stack) geplaatst en samengevoegd tot één foto die van voor tot achter scherp is!

 

Het gebruik van een statief en afstandsbediening of timer van de camera is aan te bevelen! Onderlinge verschillen (verschuivingen) in de genomen foto’s kunnen leiden tot problemen met het uitlijnen van de foto’s in de software waardoor er zogenaamde geestbeelden kunnen ontstaan.

Hoe werkt het?

Je maakt dus meerder foto’s genomen van hetzelfde onderwerp, met steeds een ander scherpstelpunt. Het aantal foto’s dat je maakt voor het beste resultaat is afhankelijk van het onderwerp en kan sterk variëren. 
Je maakt minimaal 2 foto’s, een maximum aantal is er niet. Professionele fotografen maken soms meer dan 50 foto’s. Uiteraard is het aantal foto’s van invloed op de verwerkingstijd in de software. 
Vanwege de populariteit van Photoshop cc en de aansluiting op Lightroom gebruiken we in deze handleiding Photoshop.

 

 
Er zijn veel programma’s op de markt waarmee je Focus stacking kunt uitvoeren, zowel betaald als gratis.